J36: 'Αμφισσα, 7 Ιουλίου 1931

ΦΩΤΟ Μαχαιράς, Άμφισσα. Η υπογραφή του φωτογράφου γραμμένη με λευκό μολύβι πάνω στο καφέ χαρτόνι του πασπαρτού ήταν η μόνη ένδειξη που υπήρχε πάνω σε αυτή την φωτογραφία.

Ένα πρόσφατο αίτημα προς το Φωτογραφικό Αρχείο στάθηκε αφορμή να προσπαθήσουμε να χρονολογήσουμε με ακρίβεια αυτή την εικόνα. Η πανδημία πρόσφερε χρόνο για ψάξιμο, που σε κανονικές συνθήκες είναι δυσεύρετος. Μετά από έρευνα στον ψηφιακό κατάλογο των εφημερίδων της βιβλιοθήκης της Βουλής (όσες φορές και να επαναλάβουμε το πόσο πολύτιμο εργαλείο έρευνας συνιστά αυτός ο κατάλογος, δεν θα είναι αρκετές) εντοπίσαμε το φύλλο της 11ης Ιουλίου 1931 της εβδομαδιαίας εφημερίδας Ο Ρουμελιώτης.   Στο πρωτοσέλιδο η εφημερίδα δημοσίευε εκτενές αφιέρωμα στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του επισκόπου Σαλώνων Ησαΐα που είχε πραγματοποιηθεί πανηγυρικά τέσσερις ημέρες νωρίτερα, στις 7 Ιουλίου. Το δημοσίευμα υπέγραφε ο γιος του διευθυντή εφημερίδας, Νίκος Ευαγγέλου Λαχανοκάρδης.

Οι δύο παραπάνω φωτογραφίες από την τελετή τεκμηρίωναν την πανηγυρική ατμόσφαιρα. Στη λεζάντα της δεύτερης φωτογραφίας ο Νίκος Λαχανοκάρδης σημείωνε:  ΑΛΛΗ ΕΙΚΩΝ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΣΣΗΣ. Ενώπιον του ανδριάντος καθ'ην στιγμήν ο Αρχιμανδρίτης κ. Ανανίας Μάνος εκφωνεί τον πανηγυρικόν της ημέρας. Φωτογραφίαι ληφθείσαι ειδικώς διά τον "Ρουμελιώτην" υπό του καλλιτέχνου φωτ. κ. Μαχαιρά.

Σταθήκαμε στην τελευταία αυτή πληροφορία. Την τελετή αποτύπωσε ο καλλιτέχνης φωτογράφος κύριος Μαχαιράς. Συγκρίνοντας τη φωτογραφία της συλλογής μας με τις δημοσιευμένες εικόνες και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ίδιος φωτογράφος έκανε και τις τρεις  φωτογραφίες ( τις δύο της εφημερίδας και τη μία της συλλογής μας) καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η φωτογραφία μας είναι από την τελετή των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα και έτσι χρονολογείται επακριβώς.

Δεν γνωρίζουμε κάτι άλλο για τον φωτογράφο της Άμφισσας, Ευθύμιο Μαχαιρά. Λίγα έργα της δράσης του υπάρχουν στη συλλογή μας, που χρονολογούνται από τις δεκαετίες 1910-1930 περίπου.

Δεν φαίνεται να διατηρούσε στούντιο στην Άμφισσα. Το δείγμα των φωτογραφιών του Μαχαιρά που φυλάσσονται στο Αρχείο μας, υποδηλώνει ότι τα μέσα που διέθετε ήταν πενιχρά. Ένα απλό πανί για φόντο και μία καρέκλα, στημένα σε εξωτερικό χώρο, ήταν όλα κι όλα τα σύνεργά του μαζί με τη μηχανή φυσικά. Απουσιάζει ο ζωγραφισμένος "μπερντές" που συνήθως έστηναν ακόμα και οι πλανόδιοι φωτογράφοι. Το φτωχικό περιβάλλον της φωτογράφισης έρχεται σε αντίθεση με τα επεξεργασμένα χαρτόνια του πάνω στα οποία κολλούσε τις φωτογραφίες. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν υπάρχουν δύο ίδια.
Η σφραγίδα του πάνω σε αυτά είναι είτε χρυσότυπη, είτε ανάγλυφη και κάθε φορά διαφορετική. Σε ένα μάλιστα χαρτόνι συνυπάρχουν δύο σφραγίδες: του Μαχαιρά και του Ιπποκράτη Παππαδόπουλου που διατηρούσε στον Πειραιά το φωτογραφείο ΣΙΚ. Η συνεργασία αυτή εντυπωσιάζει και χρήζει διερεύνησης.

Το εξεζητημένο ντύσιμο των παιδιών έρχεται σε αντίθεση με το φτωχικό σκηνικό και το χώμα όπου ακουμπά η καρέκλα. Τα δύο αδελφάκια στολίσθηκαν και φωτογραφήθηκαν με την ευκαιρία κάποιας γιορτής. Όχι αυτής των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα που στάθηκε αφορμή για τη σημερινή δημοσίευση, αλλά κάποιας άλλης πολύ νωρίτερα. Η φωτογραφία αυτή είναι της δεκαετίας του 1910-1920.

Βασιλική Αθ. Χατζηγεωργίου 

 

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ