Η πυξίδα του Στρούμπου

Ο Δημήτρης Στρούμπος φωτογραφημένος από τον Πέτρο Μωραΐτη γύρω στο 1878.
Αν στην Ελλάδα ο επί πενήντα χρόνια καθηγητής της φυσικής στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, Δημήτριος Στρούμπος (1806-1890), είναι γνωστός για τον κατευναστικό ρόλο που έπαιξε στα Σκιαδικά, στη Γαλλία είναι γνωστός για τις επιστημονικές του εργασίες πάνω στο λευκό φως, τις ιδιότητες του αέρα και, κυρίως, για την εφεύρεση της ομώνυμης πυξίδας. 

Χαρακτικό πορτραίτο του Δημήτριου Στρούμπου δημοσιευμένο στην Ποικίλη Στοά, 1891






Χάρη σε αυτό το χαρακτικό ταυτίσαμε τις φωτογραφίες του Στρούμπου που έχουμε στη συλλογή μας. Έτσι κλείνει ο κύκλος. Το χαρακτικό προήλθε από τη φωτογραφία, όπως εξάλλου γινόταν συνήθως, και η φωτογραφία ταυτίσθηκε χάρη στο χαρακτικό. 




Ο Δημήτρης Στρούμπος φωτογραφημένος από τον Πέτρο Μωραΐτη γύρω στο 1878.


Δημοσιευμένη η φωτογραφία του Στρούμπου στο ημερολόγιο του Σκόκου το 1891.
Ο Στρούμπος γεννήθηκε στο Κουκούλι της Ηπείρου το 1806 και πέθανε στην Αθήνα στις 24 Ιανουαρίου 1890. Σπούδασε στην Ακαδημία της Κέρκυρας, στην Ακαδημία επιστημών της Γενεύης και στη σχολή Μηχανικών στο Παρίσι. Διορίσθηκε το 1838 καθηγητής φυσικής στη Σχολή Ευελπίδων στον Πειραιά όπου δίδαξε επί 24 χρόνια. Φυσική δίδαξε  για πενήντα χρόνια και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επί πρυτανείας του, 1858-1859, έλαβαν χώρα τα Σκιαδικά: τα επεισόδια μεταξύ φοιτητών και αστυνομίας με αφορμή τα καπέλα (σκιάδια). Η κηδεία του Στρούμπου έγινε στην Αθήνα στις 25 Ιανουαρίου 1890. Η γυναίκα του, Βασιλική, είχε πεθάνει ήδη από το 1882. Έτσι στην αναγγελία της κηδείας του στην εφημερίδα αναφέρονται η αδελφή του  Άννα Κουτούζη, τα τέκνα Εύδοξος και Νικολίνα και οι εγγονοί, Στέφανος, Βασιλική, Κωνσταντίνος, Δημήτρης και Μαρία. 
Ο Τιμολέων Αργυρόπουλος εκφώνησε τον επικήδειο εκ μέρους της Συγκλήτου. 
Ο Στρούμπος δημοσίευε σε γαλλικά επιστημονικά περιοδικά και έλαβε μέρος στο συνέδριο για την ενοποίηση των διεθνών μέτρων και σταθμών που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης στο Παρίσι το 1878. Τον διαδέχθηκε στο Πανεπιστήμιο ένας άλλος Ηπειρώτης, ο Ηρακλής Μητσόπουλος. 
Από την έκδοση: Μιχαήλ Κ. Στεφανίδης, Εκατονταετηρίς Πανεπιστημίου Αθηνών 1837-1937, ιστορία της Φυσικομαθηματικής Σχολής, Αθήνα 1948.
Boussole de declinaison et d'inclinaison de Stroumbo, γράφει στη λεζάντα του σχεδίου της πυξίδας του Στρούμπου  όπως δημοσιεύεται στο εγχειρίδιο Jules Bassin, Leçons de physique, Paris 1902 και σε όλα τα σχετικά με τον Μαγνητισμό ξενόγλωσσα εγχειρίδια. Η συσκευή αποτελείται από ένα οριζόντιο κυκλικό δίσκο και ένα κάθετο ημικυκλικό χάρακα. Επρόκειτο για ένα όργανο ακριβείας μέτρησης της μαγνητικής απόκλισης και έγκλισης.


Η πυξίδα του Στρούμπου, La Boussole de Stroumbo  όπως περιγράφεται, έκθεμα στο μουσείο του Χρόνου στη Besançon.

Μετά την ταύτιση του Στρούμπου, αναζητούμε τη σχέση που είχε με την οικογένεια Βούρου με δεδομένο ότι η Βασιλική Κωνσταντίνου Βούρου (νύφη του Σταμάτη Δεκόζη Βούρου)  ήταν το γένος Στρούμπου. Κλείνουμε με μία από τις ωραιότερες οικογενειακές φωτογραφίες της συλλογής μας και από τις πιο πρώιμες. Τη χρονολογούμε αρχές δεκαετίας 1860. Προέρχεται από το αρχείο της οικογένειας Βούρου. Θυμίζει πνευματιστική  συγκέντρωση. Τρία πρόσωπα καθιστά γύρω από ένα στρογγυλό τραπεζάκι πάνω στο οποίο ακουμπούν το ένα τους χέρι. Πίσω διακρίνεται ζωγραφιστό φόντο με την Ακρόπολη. Όρθιο ένα νεαρό καλογεροπαίδι ή μαθητής εκκλησιαστικής σχολής (;).
Το μόνο πρόσωπο που αναγνωρίζουμε είναι ο Δημήτρης Στρούμπος, καθιστός δεξιά με το ανοιχτόχρωμο παντελόνι. Ελπίζουμε να ταυτίσουμε και τα άλλα πρόσωπα της παράξενης αυτής συνάθροισης.


Βασιλική Αθ. Χατζηγεωργίου 
 
Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ

Σχόλια